Veteriner Pr. (102910897)

Genel Bilgiler

  • Kontenjan 30 (2025 Yılı)
  • Okul Bir. Kon. 1 (2025 Yılı)
  • Deprem Kon. 3 (2025 Yılı)
  • MEB Kon. 0 (2025 Yılı)
  • 35 Yaş Kadın Kon. 0 (2025 Yılı)
  • Öğrenim Süresi 5 Yıl
  • Öğrenim Düzeyi Lisans
  • Öğrenim Türü Örgün Öğretim
  • Puan Türü Sayısal
  • Taban Puanı 348,2335 (2024 Yılı)
  • Taban Baş. Sırası 151069 (2024 Yılı)

Yararlı Bağlantılar


Program Hakkında Bilgi

Çukurova Üniversitesi Ceyhan Veteriner Fakültesi 2809 sayılı kanunun ek 30 uncu maddesine göre 12.11.2012 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile kurulmuş ve 2015 yılında eğitim-öğretim faaliyetlerine başlamıştır. Fakültemiz Ceyhan ve Balcalı (Merkez) Kampüsü’nde olmak üzere 2 ayrı yerleşkede eğitimine devam etmektedir. Fakültemizde 20 öğretim üyesi ve 5 araştırma görevlisi yanında Üniversitemizin diğer ilgili birimleri ve farklı üniversitelerden öğretim üyesi görevlendirmeleri ile eğitim-öğretim faaliyetleri sürdürülmektedir. Fakültemiz laboratuvarlarında eğitim-öğretim faaliyetlerinin yanında araştırma ve teşhise yönelik analiz işlemleri Üniversitemizin altyapıları kullanılarak yürütülmektedir. Fakültemiz veteriner hekimlere ve yetiştiricilere eğitim ve danışmanlık hizmetleri vermektedir. Öğrencilerimiz fakülte derslik ve laboratuvarları dışında ÇÜ Ziraat Fakültesi Çiftlik Hayvanları Araştırma ve Uygulama Merkezi, Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Veteriner Kontrol Araştırma Enstitüleri, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’ne bağlı birimler, Et ve Süt Kurumu Adana Et Kombinası, Türkiye Jokey Kulübü Adana At Hastanesi, Adana Büyükşehir Belediyesi ve İlçe Belediyeleri Hayvan Bakım Merkezleri ile Osmaniye Belediyesi Hayvan Bakım Merkezlerinden yararlanmaktadır. Belirtilen kurumsal birimler haricinde öğrencilerimizin saha deneyimlerini artırmak amacıyla farklı hayvan türlerine ait özel hayvancılık işletmelerine ziyaretler gerçekleştirilmektedir. Bunların yanında Fakültemiz, ilköğretimden ortaöğrenime kadar bütün kademelerde öğrencilere ve topluma hayvan sevgisi, hayvan sağlığı ve hayvandan-insana / insandan-hayvana (zoonoz / antropozoonoz) bulaşan hastalıklardan korunma ve kontrol yolları hakkında çeşitli bilgilendirme faaliyetleri yürüterek toplumsal katkı görevini de yerine getirmektedir. Veteriner Fakülteleri’nde eğitim süresi 5 yıl olup (10 yarıyıl) mezunlara yüksek lisansa eş değer Veteriner Hekim lisans diploması verilmektedir. Fakültemiz Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Fen Bilimleri Enstitüleri bünyesinde lisansüstü eğitim faaliyetlerini de sürdürmektedir.



Bu Programı Neden Tercih Etmelisiniz

Veteriner Hekimliği, başta hayvan sağlığı olmak üzere, hayvan yetiştirme ve besleme, hayvansal orijinli gıdalar yönüyle halk sağlığı, çevre sağlığı, yem maddeleri üretimi ve biyolojik maddeler üretimi gibi konularda bilgi ve beceri kazanılması gereken çok yönlü bir hekimlik mesleğidir. Ülkemizde Veteriner Fakültelerinde eğitim-öğretim süresi 5 yıldır ve tek bir program uygulanmaktadır. Ç.Ü. Ceyhan Veteriner Fakültesinde kurulduğu yıldan itibaren uygulanmakta olan eğitim sistemi, dünyada ve ülkemizde Veteriner Fakültelerinde yaygın kabul gören yeni yöntemlerle zenginleştirilmiştir. Ç.Ü. Ceyhan Veteriner Fakültesinin veteriner hekimlik eğitimi programı öncelikli hayvan sağlığı ve koruyucu halk sağlığı sorunlarına odaklanmış bir programdır. Programda öğrencilerin, öğrenme konularını temel bilimler, klinik öncesi bilimler, klinik bilimler, zootekni ve hayvan besleme ile gıda hijyeni ve teknolojisi bölümleri altında öğrenmesi, klinik dönemde öncelikli hayvan sağlığı sorunları ile başa çıkmak için gerekli bilgi ve becerilerle donanması, intörnlük döneminde ise bütün bu yeterlik ve yetkinliklerini eğitmenlerin gözetimi altında bir veteriner hekim gibi uygulayabilmesi hedeflenmiştir. Halen uygulanmakta olan eğitim sisteminde kullanılan öğretme ve öğrenme yöntemleri; sunumlar, laboratuvar çalışmaları, mesleki beceri laboratuvarlarında uygulamalar, klinik eğitim programları, fakülte dışı yaz stajları ve kurum ziyaretlerini içermektedir.


YÖK Atlas verileri (2024)

Genel Bilgiler
Veteriner
ÖSYM Program Kodu102910897
Üniversite TürüDevlet
ÜniversiteÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
Fakülte / YüksekokulCeyhan Veteriner Fakültesi
Puan TürüSAY
Burs TürüÜcretsiz
Genel Kontenjan30
Okul Birincisi Kontenjanı1
Toplam Kontenjan **34
Genel Kontenjana Yerleşen30
Okul Birincisi Kontenjanına Yerleşen1
Toplam Yerleşen34
Boş Kalan Kontenjan0
İlk Yerleşme Oranı100
Yerleşip Kayıt Yaptırmayan0
Ek Yerleşen0
0,12 Katsayı ile Yerleşen Son Kişinin Puanı *382,19172
0,12 + 0,06 Katsayı ile Yerleşen Son Kişinin Puanı *
0,12 Katsayı ile Yerleşen Son Kişinin Başarı Sırası *121.981
0,12 + 0,06 Katsayı ile Yerleşen Son Kişinin Başarı Sırası *
2025 Tavan Puan(0,12) *437,50720
2025 Tavan Başarı Sırası(0,12) *57.914
2024'de Yerleşip 2025'de OBP'si Kırılarak Yerleşen Sayısı *---
Yerleşenlerin Ortalama OBP'si *440,30905
Yerleşenlerin Ortalama Diploma Notu *88,1
*: Tübitak ve Engelli ek puanı ile Genel Kontenjana yerleşenler dışında Genel Kontenjana yerleşen son (taban) / ilk (tavan) kişinin değeridir.
**: Toplam Kontenjan = Genel + Okul Birincisi + Şehit-Gazi Yakını + 34 Yaş Üstü Kadın + Depremzede Aday kontenjanları toplamından oluşmaktadır.
Kontenjan, Yerleşme ve Kayıt İstatistikleri
Kontenjan Yerleşen Yerleşme Oranı % Kesin Kayıt Yaptıran Kazanıp Kayıt Yaptırmayan
Genel 30 30 100 34 0
Tübitak 0
Engelli 0
Okul Birincisi 1 1
Toplam * 34 34
Bu programa ayrıca TÜBİTAK başarısı nedeniyle 0 öğrenci doğrudan yerleştirilmiştir.
*: Toplam = Genel + Okul Birincisi + Şehit-Gazi Yakını + 34 Yaş Üstü Kadın + Depremzede Aday kontenjanları toplamından oluşmaktadır.


Not: Programa ek yerleştirme ile 0 kişi yerleşmiştir.
Yerleşenlerin Cinsiyet Dağılımı
Sayı % Oran
 Kız 16 % 47,1
 Erkek 18 % 52,9
Yerleşenlerin Geldikleri Coğrafi Bölgeler
Yerleşen Sayısı % Oran Cinsiyet
Aynı Şehir 11 % 32,4 7 Erkek/4 Kız
Farklı Şehir 23 % 67,6 11 Erkek/12 Kız


Yerleşen Sayısı % Oran
Toplam 34 % 100
Marmara 2 % 5,9
Ege 1 % 2,9
Akdeniz 20 % 58,8
İç Anadolu 3 % 8,8
Karadeniz 1 % 2,9
Doğu Anadolu 2 % 5,9
Güneydoğu Anadolu 5 % 14,7

Yerleşenlerin Geldikleri İller
Yerleşen Sayısı % Oran
Toplam
34 % 100
Adana
11 % 32,4
Hatay
4 % 11,8
Gaziantep
3 % 8,8
Antalya
2 % 5,9
İstanbul
2 % 5,9
Mersin
2 % 5,9
Adıyaman
1 % 2,9
Ankara
1 % 2,9
Bitlis
1 % 2,9
Bolu
1 % 2,9
Kırşehir
1 % 2,9
Muğla
1 % 2,9
Muş
1 % 2,9
Nevşehir
1 % 2,9
Osmaniye
1 % 2,9
Şanlıurfa
1 % 2,9

Yerleşenlerin Öğrenim Durumu
Öğrenim Durumu Yerleşen Sayısı % Oran
Toplam 34 % 100
Liseden yeni mezun, YKS ye ilk defa girdi 6 % 17,6
Liseden mezun, daha önce hiç üniversiteye yerleşmemişti 26 % 76,5
Üniversitede öğrenci iken sınava girip buraya yerleşti 2 % 5,9
Bir üniversiteden daha önce mezun olmuş --- ---
Diğer --- ---
Yerleşenlerin Liseden Mezuniyet Yılları
Yerleşen Sayısı % Oran
Toplam 34 % 100
2025 5 % 14,7
2024 18 % 52,9
2023 6 % 17,6
2022 2 % 5,9
2021 1 % 2,9
2020 1 % 2,9
1 % 2,9

Yerleşenlerin Mezun Oldukları Lise Alanları
Lise Alanı Yerleşen Sayısı % Oran
Toplam 34 % 100
(9008)Alanı Yok 26 % 76,5
(6303)Fen Bilimleri 6 % 17,6
(6312)Fen Ve Sosyal Bilimler Programı 2 % 5,9

Yerleşenlerin Mezun Oldukları Lise Grubu / Tipleri

Genel Liseler Grubu
Lise Tipi Yerleşen % Oran
Fen Lisesi 5 % 14,7
Yabancı Dille Öğretim Yapan Özel Lise / Özel Anadolu Lisesi 5 % 14,7
Lise Programı 3 % 8,8
Anadolu Lisesi (Y.Dille Öğretim Yapan Resmi Liseler) 18 % 52,9
Özel Fen Lisesi 1 % 2,9
Meslek Lisesi Grubu
Lise Tipi Yerleşen % Oran
Anadolu İmam Hatip Lisesi 2 % 5,9
Önemli Açıklama: ÖSYM’nin gruplandırmasına göre,

Genel Lise grubu; Lise, Yabancı Dil Ağırlıklı Lise, Özel Lise, Anadolu Lisesi, Yabancı Dille Öğretim Yapan Özel Lise, Fen Lisesi, Özel Fen Lisesi, Sosyal Bilimler Lisesi, Spor Lisesi, Askerî Lise, Polis Koleji, Akşam Lisesi, Özel Akşam Lisesi, Açıköğretim Lisesi (lise programı), Çok Programlı Lise (lise programı, lise programı-Yabancı Dil Ağırlıklı), Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi, Güzel Sanatlar Lisesi, Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi, Özel Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi, Anadolu Öğretmen Lisesi, Özel Anadolu Öğretmen Lisesi, Öğretmen Lisesi, Öğretmen Okulu ve Köy Enstitüsünü kapsamaktadır.

Meslek Lisesi grubu; Ticaret Meslek Liseleri, Teknik Liseler, Endüstri Meslek Liseleri, Kız Meslek Liseleri, Sağlık Meslek Liseleri, Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri, Sekreterlik Meslek Liseleri, İmam Hatip Liseleri, Açıköğretim Lisesi (Meslek Lisesi programları), İşitme Engelliler Meslek Lisesi, Çok Programlı Liseler (Meslek Lisesi programları), Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi (METEM) ve diğer meslek liseleri ile Astsubay Hazırlama Okullarını kapsamaktadır

(Kaynak: 2025 YKS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu)
Yerleşenlerin Mezun Oldukları Liseler
Öğrenim Durumu
Lise Toplam Lise'den Yeni Mezun Önceki Mezun
Toplam 34 6 28
ELBİSTAN ANADOLU LİSESİ (KAHRAMANMARAŞ - ELBİSTAN) 1 0 1
ELBİSTAN BORSA İSTANBUL FEN LİSESİ (KAHRAMANMARAŞ - ELBİSTAN) 1 0 1
FARABİ ANADOLU LİSESİ (OSMANİYE - MERKEZ) 1 1 0
FETHİYE ANADOLU LİSESİ (MUĞLA - FETHİYE) 1 0 1
GAZİPAŞA ANADOLU LİSESİ (ANTALYA - GAZİPAŞA) 1 1 0
GÖLBAŞI ANADOLU LİSESİ (ANKARA - GÖLBAŞI) 1 0 1
GÖLBAŞI YUNUS EMRE ANADOLU LİSESİ (ADIYAMAN - GÖLBAŞI) 1 1 0
HASANBEYLİ ÇOK PROGRAMLI ANADOLU LİSESİ (OSMANİYE - HASANBEYLİ) 1 1 0
İSMAİL KULAK ANADOLU LİSESİ (ADANA - ÇUKUROVA) 1 0 1
İSTİKLAL MAKZUME ANADOLU LİSESİ (HATAY - İSKENDERUN) 1 0 1
AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ ( - MERKEZE BAĞLI TAŞRA) 3 0 3
MİLLİ İRADE KIZ ANADOLU İMAM HATİP LİSESİ (ŞANLIURFA - KARAKÖPRÜ) 1 0 1
MUŞ FEN LİSESİ (MUŞ - MERKEZ) 1 0 1
ÖZEL ADANA GÜNDOĞDU ANADOLU LİSESİ (ADANA - ÇUKUROVA) 1 0 1
ÖZEL ÇUKUROVA AKADEMİ KÜLTÜR ANADOLU LİSESİ (ADANA - ÇUKUROVA) 1 0 1
ÖZEL KARDELEN FEN LİSESİ (NEVŞEHİR - MERKEZ) 1 0 1
ÖZEL YENİLİK AKADEMİ ANADOLU LİSESİ (MERSİN - YENİŞEHİR) 1 0 1
ÖZEL YENİŞEHİR GELECEK ANADOLU LİSESİ (MERSİN - YENİŞEHİR) 1 0 1
SUNGURBEY ANADOLU LİSESİ (ADANA - ÇUKUROVA) 1 0 1
ŞEHİT MEHMET ŞENGÜL FEN LİSESİ (ESKİŞEHİR - TEPEBAŞI) 1 0 1
ŞEHİT ÖMER HARUN DEMİR KIZ ANADOLU İMAM HATİP LİSESİ (GAZİANTEP - ŞEHİTKAMİL) 1 0 1
ADİLCEVAZ TUĞRUL BEY ANADOLU LİSESİ (BİTLİS - ADİLCEVAZ) 1 0 1
ŞEHİT YASİN KURT ANADOLU LİSESİ (ANTALYA - MURATPAŞA) 1 0 1
TÜRKAN-ÖMER OKAN ANADOLU LİSESİ (GAZİANTEP - NİZİP) 1 0 1
VEDAT TOPÇUOĞLU ANADOLU LİSESİ (GAZİANTEP - ŞEHİTKAMİL) 1 0 1
YÜREĞİR HALICILAR ANADOLU LİSESİ (ADANA - YÜREĞİR) 1 0 1
AKİF PALALI ANADOLU LİSESİ (ADANA - SARIÇAM) 1 0 1
AŞIK VEYSEL ANADOLU LİSESİ (İSTANBUL - ATAŞEHİR) 1 0 1
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ ÖZEL BAŞKENT KOLEJİ (ADANA - ÇUKUROVA) 1 0 1
BOLU FEN LİSESİ (BOLU - MERKEZ) 1 0 1
DÖRTYOL FEN LİSESİ (HATAY - DÖRTYOL) 1 1 0
DR.M. FEYYAZ ETİZ ANADOLU LİSESİ (ADANA - SEYHAN) 1 1 0
Önemli Açıklama:

Aynı kod ile birden çok lise olması durumunda, bunlar / işareti ile ayrılarak bir arada verilmiştir. (Kaynak: 2019 YKS Ortaöğretim Kurumları Kitapçığı)
Yerleşen Okul Birincileri
Yerleşen Sayısı
Toplam 1
Genel ---
Okul Birincisi 1
Şehit-Gazi Yakını ---
Depremzede ---
Otuz Dört Yaş Üstü Kadın ---

Kont. Türü Geldiği Lise
Okul Birincisi 800022-HASANBEYLİ ÇOK PROGRAMLI ANADOLU LİSESİ (OSMANİYE - HASANBEYLİ)
Taban Puan ve Başarı Sırası İstatistikleri
Kontenjan Yerleşen Sayısı Yerleşen Son Kişinin Puanı *
Genel Kontenjan 30 30 382,19172
Okul Birincisi Kontenjanı 1 1 368,71086

Yerleşen Son Kişinin Başarı Sırası *
Kontenjan Yerleşen Sayısı 0,12 Katsayı ile 0,12 + 0,06 Katsayı ile
Genel Kontenjan 30 30 121.981
Okul Birincisi Kontenjanı 1 1 141.640
*: Tübitak ve Engelli ek puanı ile yerleşenler dışında.
Yerleşen Son Kişinin Profili
Öğrenim Durumu Liseden mezun, daha önce hiç üniversiteye yerleşmemişti
Liseden Mezuniyet Senesi 2024
Lise Alanı (9008) Alanı Yok
Yerleştiği Puan* 382,19172
Yerleştiği Başarı Sırası* 121.981
Yerleştiği Katsayı 0,12 Katsayı
Ortaöğretim Başarı Puanı 422,509
Diploma Notu 84,5
Cinsiyeti Erkek
Geldiği İli Adana
*: Tübitak ve Engelli ek puanı ile Genel Kontenjana yerleşenler dışında Genel Kontenjana yerleşen son (taban) kişinin değeridir.
Yerleşenlerin YKS Net Ortalamaları
0,12 Katsayı ile 0,12 + 0,06 Ek Puan ile
Ortalama OBP 440,309 ---
Yerleşen 30 ---
TYT Temel Matematik (40 soruda) 18,6 ---
TYT Fen Bilimleri (20 soruda) 14,6 ---
TYT Türkçe (40 soruda) 27,7 ---
TYT Sosyal Bilimler (20 soruda) 12,1 ---
AYT Matematik (40 soruda) 20,8 ---
AYT Fizik (14 soruda) 7,5 ---
AYT Kimya (13 soruda) 7,5 ---
AYT Biyoloji (13 soruda) 7,0 ---

 Tüm "Veteriner"
Programlarının Net Sihirbazı için Tıklayın


Önemli Açıklama:

Yukarıdaki değerlerin hesaplanmasında Tübitak ve Engelli ek puanı ile yerleşenler (varsa) dışında Genel Kontenjana yerleşenlerin testlerdeki netleri dikkate alınmıştır.
Yerleşenlerin YKS Puanları
Yerleşenlerin YKS'deki Ortalama Puanları
0,12 Katsayı ile 0,12 + 0,06 Ek Puan ile
Yerleşen 30 ---
Ortalama OBP 440,309 ---
TYT 410,501 ---

Yerleşenlerin YKS'deki En Düşük Puanları
0,12 Katsayı ile 0,12 + 0,06 Ek Puan ile
Yerleşen 30 ---
En Düşük OBP 385,472 ---
TYT 341,643 ---
Önemli Açıklama:

Yukarıdaki değerlerin hesaplanmasında Tübitak ve Engelli ek puanı ile yerleşenler (varsa) dışında Genel Kontenjana yerleşenlerin testlerdeki netleri dikkate alınmıştır.
Yerleşenlerin YKS Başarı Sıraları
Yerleşenlerin YKS'deki Ortalama Başarı Sıraları (OBP Eklenmeden)
0,12 Katsayı ile Yerleşenler 0,12 + 0,06 Ek Puan ile Yerleşenler
Yerleşen 30 ---
TYT 147.364 ---

Yerleşenlerin YKS'deki En Düşük Başarı Sıraları (OBP Eklenmeden)
0,12 Katsayı ile Yerleşenler 0,12 + 0,06 Ek Puan ile Yerleşenler
Yerleşen 30 ---
TYT 437.938 ---
Önemli Açıklama:

Yukarıdaki değerlerin hesaplanmasında Tübitak ve Engelli ek puanı ile yerleşenler (varsa) dışında Genel Kontenjana yerleşenlerin OBP eklenmeden başarı sıraları dikkate alınmıştır.
Ülke Genelinde Tercih Edilme İstatistikleri
Toplamda Tercih Eden Aday Sayısı 1.659
Bir Kontenjana Talip Olan Aday Sayısı 48,8
Ortalama Tercih Edilme Sırası 8,0
Birinci Sırada Tercih Eden Sayısı 241 % 14,5
İlk Üç Sırada Tercih Eden Sayısı 506 % 30,5
İlk Dokuz Sırada Tercih Eden Sayısı 1033 % 62,3

Tercih Sırası Aday Sayısı
1 241
2 136
3 129
4 102
5 103
6 86
7 85
8 82
9 69
10 ve Sonrası 626
Yerleşenler Ortalama Kaçıncı Tercihlerine Yerleşti?

Programa Yerleşen Sayısı 34
Birinci Tercih Olarak Yerleşen Sayısı 9 % 26,5
İlk Üç Tercih Olarak Yerleşen Sayısı 18 % 52,9
İlk On Tercih Olarak Yerleşen Sayısı 28 % 82,4
Yerleşenler Ortalama Kaçıncı Tercihinde Yerleşti 5,9

Tercih Sırası Yerleşen Sayısı
1 9
2 2
3 7
4 ---
5 4
6 3
7 ---
8 1
9 ---
10 2
11 ---
12 1
Tercih Sırası Yerleşen Sayısı
13 ---
14 1
15 ---
16 ---
17 1
18 2
19 ---
20 1
21 ---
22 ---
23 ---
24 ---

Öğretim Üyesi Sayısı ve Unvan Dağılımı
Ünvan Akademisyen Sayısı
Profesör12
Doçent6
Doktor Öğretim Üyesi9
Toplam27
Önemli Açıklama:

Bu tablodaki veriler, ÖSYM’nin 2025 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu’ndan alınmıştır. Kılavuzda sadece fakültelerdeki lisans programları için değerler bulunmaktadır.
Kayıtlı Öğrenci Sayısı
Kayıtlı Öğrenci Sayısı % Oran
Toplam 413 % 100,00
Erkek 231 % 55,93
Kız 182 % 44,07
Önemli Açıklama:

Tablolar, 2024-2025 Öğretim Yılı Yükseköğretim İstatistikleri’nden alınan verilere göre hazırlanmıştır.
Programdan Mezun Olan Öğrenci Sayıları
Mezuniyet Yılı Toplam Erkek Kız
2024 42 24 18
2025 1 1 0
Önemli Açıklama:

Tablolar, 2024-2025 Öğretim Yılı Yükseköğretim İstatistikleri’nden alınan verilere göre hazırlanmıştır.
Değişim Programı ile Giden/Gelen Öğrenci Sayıları

Değişim Programı ile Giden/Gelen öğrenci bilgisi bulunmamaktadır.

Önemli Açıklama:

Tablolar, 2024-2025 Öğretim Yılı Yükseköğretim İstatistikleri’nden alınan verilere göre hazırlanmıştır.
Yatay Geçiş ile Gelen/Giden Öğrenci Sayıları
Yatay Geçiş ile Gelen Öğrenci
2024 2025
11 ---

Yatay Geçiş ile Giden Öğrenci
2024 2025
6 ---
Önemli Açıklama:

Tablolar, 2024-2025 Öğretim Yılı Yükseköğretim İstatistikleri’nden alınan verilere göre hazırlanmıştır.